واحدهای خرده‌فروشی را به عنوان بخش انتهایی زنجیره عرضه کالا و خدمات می‌دانند که به صورت مستقیم با مشتری در ارتباط است. به دلیل تعامل مستقیم با مشتری، راهبردهای متولیان این واحدها در تنظیم و تسخیر بازار، در رونق و موفقیت زنجیره‌های بالادستی نیز مؤثر است.
خرده فروشی‌ها به صورت تک واحدهای مستقل، گروه‌های دارای نظام مدیریتی متمرکز تا فروشگاههای زنجیره‌ای چند منظوره‌ی بزرگ به فعالیت می‌پردازند. به علاوه شکل و حوزه‌ی فعالیت نیز بعضاً به عنوان وجه تمایز انواع واحدهای خرده فروشی است. با توجه به وجود این وجوه افتراق متعدد، واحدهای خرده فروشی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که در ادامه معرفی شده‌اند.
فروشگاههای جامع یا هایپرمارکت‌ها
هایپرمارکت‌ها را می‌توان اجتماع تعداد زیادی از واحدهای خرده‌فروشی با حوزه‌ی عرضه کالای متنوع در محیطی فاقد مرزبندی شاخص و اصطلاحاً در زیر یک سقف تعریف کرد. در این فروشگاه‌ها، مصرف‌کنندگان می‌توانند تقریباً تمام محصولات مورد تقاضا و نیاز خود را به راحتی تهیه کنند.
مواد غذایی، غذای آماده، میوه و فرنگی‌جات، وسایل برقی، پوشاک، لوازم آرایش و بهداشتی، کفش، وسایل ورزشی، اسباب بازی‌ها، کتاب و سایر محصولات فرهنگی، جواهرات و اشیای قیمتی، ابزار کشاورزی، ابزار فنی و لولزم تآسیسات و بسیاری از موارد دیگر در این فروشگاه‌ها در دسترس مستقیم مراجعین هستند. هایپراستار و تعدادی از شعبات شهروند را می‌توان در رده این نوع فروشگاه‌ها طبقه‌بندی کرد.
فروشگاههای تخفیفی
فروشگاه تخفیفی ضمن آن‌که به ارایه حداکثر کالای ممکن به مخاطبان خود اقدام می‌کنند، رسالت بالاتری را دنبال می‌کنند. این فروشگاه‌ها اجناس خود را با درصدی پایین‌تر از قیمت اصلی به مشتری عرضه می‌کنند.
این رویکرد مطمئناً عاملی در کاهش تنوع عرضه این فروشگاه‌ها نسبت به هایپرمارکت‌ها خواهد بود. وال مارت با بیش از ۱۳۰۰ فروشگاه تخفیفی در ایالات متحده، ویشال در هند و جانبو در ایران نمونه‌هایی از این فروشگاه‌ها هستند.
سوپرمارکت‌ها
سوپرمارکت‌ها از انواع خرده فروشی‌ها هستند که به عرضه نسبتاً گسترده انواع مواد غذایی و خوراکی به علاوه مابحتاج روزمره مشتریان می‌پردازند. نان، غلات و حبوبات، محصولات گوشتی و دریایی، داروها، سبزیجات و میوه‌ها، انواع نوشیدنی‌ها، غذاهای آماده، کنسرو میوه آب از جمله موادی است که در این نوع فروشگاه‌ها عرضه می‌شود.
با این تعریف سوپر مارکت‌ها را می‌توان فرم پیشرفته از فروشگاههای مواد غذایی کوچک و با همان مغازه‌ها دانست که برای پاسخ به نیازهای مصرف کننده توسعه یافته‌اند.
انبارفروشگاه‌ها
انبارفروشگاه‌ها از جمله واحدهای خرده‌فروشی هستند که محصولات خود را از راه غیر مستقیم معرفی و با قبول سفارش از مشتریان، آن را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به متقاضی تحویل می‌دهند. صرفه‌جویی ناشی از عدم نیاز به ایجاد دکوراسیون، فضاسازی جهت جلب مشتری باعث می‌شود تا ارایه خدمات ارسال بار به مشتری اقتصادی باشد.
در ایران چنین فروشگاه‌هایی در زمینه ارایه کالاهای صنعتی بیشتر مورد توجه بوده‌اند. فروشگاههای این‌چنینی، بر خلاف انواعی از آن که تحت عنوان فروشگاههای اینترنتی پس از این بحث می‌شود، تنها برای ارایه خدمات در حوزه جغرافیایی کوچک طراحی و اجرا شده‌اند. غلات و حبوبات، فرآورده‌های دام و طیور، نان، لوازم‌التحرير، اسباب بازی ها، نهاده‌های کشاورزی و دامی، مصنوعات و مواد خام فلزی از جمله حوزه‌هایی هستند که انبار فروشگاه‌ها در آنها فعالند.
فروشگاه تخصصی
آن‌گونه که از نام این فروشگاه‌ها بر می‌آید، هدف در راه‌اندازی آنها عرضه نوعی محصول خاص به مخاطبان است. البته در این راستا شاید علاوه بر نوع محصول، برند محصول عرضه شده نیز در تعریف کلاسیک این نوع خرده فروشی‌ها دخیل باشد.
برای مثال لوازم صوتی ـ تصویری و یا سایر لوازم خانگی متعدد در کشور انواعی از این فروشگاههای تخصصی هستند. با این حال قرار گرفتن کتابفروشی‌ها در این کلاس از فروشگاه‌ها مورد تردید است؛ گرچه کتابفروشی‌های متعلق به برخی از ناشران تخصصی، هم‌چون سروش را می‌توان در این رده قرار داد.
دکان‌ها
دکان‌ها با مغازه‌ها فروشگاههای کوچک و تخصصی در فضای محدود با هدف عرضه کالا به قشری خاص در محدوده‌ی جغرافیایی خاص راه‌اندازی می شوند.
سرمایه‌گذاری از شاخه‌های این واحدها است.
مراکز خرید
مراکز خرید از تعداد زیادی واحد مستقل و اعلب کوچک خرده فروشی تشکیل شده‌اند. بازارهای قدیمی، پاساژها و سیتی‌سنترها نیز در همین گروه قرار می‌گیرند. بر حسب ضرورت تقاضا و یا راهبرد متولیان این مراکز ممکن است تخصصی و یا دارای تنوع عرضه باشند.
خرده فروشان اینترنتی
خرید از خانه و از طریق دنیای مجازی به لذتی برای انسان امروزی تبدیل شده است.درگاه‌های اینترنتی متعدد این امکان را به کاربران می‌دهند تا ضمن کسب اطلاع از کیفیت و کارایی محصولات مختلف، کالای مورد نیاز خود را پس از مقایسه از منزل خریداری و در همان‌جا تحویل گیرند.
این نوع فروشگاه‌ها در نحوه کارکرد متفاوت از سایر فروشگاه‌ها هستند. با این حال از نظر شکل و محصولات عرضه شاید بتوان آن را نوعی انبار فروشگاه، با کارکرد تخصصی، هایپرمارکت، سوپرمارکت و یا تخفیفی با بهره‌گیری از فن‌آوری‌های نو در مبحث بازاریابی و عرضه دانست. آمازون در سطح جهانی و دیجی‌کالا و تخفیفان در سطح ملی از نمونه‌های این فروشگاه‌ها هستند.
مقطوع‌فروشان
مقطوع فروشان که با نام‌های فروشگاه های دلاری، پوندی و یا یورویی شناخته می‌شوند اقدام به عرضه محصولاتی هم قیمت و یا دسته کم دارای قیمتی با ضریبی در عددی خاص، بدون هیچ تخفیفی می‌پردازند. فروشگاههای ۹۹ هند که محصولاتی با قیمت ۹۹ روپیه می‌فروشند از انواع این فروشگاه‌ها هستند. تورم بالا و قیمت‌های متغیر باعث می‌شود این فروشگاه‌ها در ایران فاقد کاربرد هستند.
poolnews.ir، محمدهادی نظام‌پور –
